دلبستگي در كودكان را مي‌توان پيوند عميق عاطفي بين مادر يا مراقب اوليه و خود كودك تعريف كرد. دلبستگي بين مادر و كودك عامل موثري براي نحوه تعامل كودك با دنياي پيرامونش است به طوري كه با شكل گيري صحيح اين دلبستگي، كودك مي‌تواند به دنياي پيرامونش اعتماد كند و اين اعتماد پايه و اساس بسياري از روابط بعدي را در زندگي او مشخص مي‌كند. با اين حال اگر دلبستگي او به صورت صحيح شكل نگيرد، كودك دنياي پيرامونش را به صورت ناايمن ارزيابي مي‌كند كه مي‌تواند آثار نامطلوبي بر جنبه‌هاي مختلف زندگي‌اش بگذارد. با آگاهي از سبك‌هاي دلبستگي و چگونگي شكل‌گيري آن‌ها مي‌توانيد ارتباط بهتري با فرزند خود برقرار كنيد. مشاوره كودك نيز مي‌تواند در اين زمينه به شما كمك كند.

منبع: دلبستگي در كودكان | انواع سبك هاي دلبستگي كدامند؟

دلبستگي در كودكان

كودكان از دوره نوزادي با مراقب اوليه خود ارتباط عميقي برقرار مي‌كنند و اين ارتباط كه دلبستگي ناميده مي‌شود، پايه و اساس شخصيت فرد و چگونگي برقراري ارتباط او با اطرافيان در بزرگسالي مي‌شود. نياز به دلبستگي از مهم‌ترين و اصلي‌ترين نيازهاي كودكان است و ارتباط مستقيمي با رفتار والدين يا مراقبان اصلي دارد.  

انواع سبك دلبستگي در كودكان

به طور كلي چهار نوع سبك دلبستگي در كودكان وجود دارد كه هر يك نشان دهنده تعامل و ارتباط بين مادر و فرزند است. براي دلبستگي سالم بهتر است با مراحل دلبستگي كودكان نيز آشنا شويد. در ادامه انواع سبك‌ها را شرح داده‌ايم.

1. دلبستگي ايمن

بهترين سبك دلبستگي در كودكان سبك دلبستگي ايمن است به طوري كه بر اساس مطالعات انجام شده كودكاني كه دلبستگي ايمن دارند، در هنگام بزرگسالي رفتار‌هاي همدلانه بيشتري به نسبت ديگر سبك‌هاي دلبستگي از خود نشان مي‌دهند. همچنين زودتر به پختگي و بلوغ رسيده و ميزان پرخاشگري و مزاحمت براي ديگران در اين دسته از كودكان بسيار كمتر است. اين كودكان اعتماد به نفس و عزت نفس بالايي دارند و از روابط اجتماعي لذت مي‌برند. آنان مي‌توانند احساسات و هيجاناتشان را به خوبي مديريت كنند. 

2. دلبستگي اجتنابي

در اين سبك از دلبستگي، كودك تمايلي به انجام ارتباط و تعامل با مادر يا مراقب اوليه ندارد. به زبان ساده در اين سبك از دلبستگي، كودك توجهي به حضور مادر يا مراقب خود نشان نمي‌دهد به طوري كه نبود مادر او را آشفته يا نگران نمي‌كند. اگر مادر كودك را براي مدتي رها كند، پس از بازگشت مادر، كودك ديگر از مادر استقبال نمي‌كند به گونه‌اي كه هيچ تمايلي براي ارتباط با مادرش ندارد و از تعامل با او اجتناب مي‌كند. معولاً مادران يا مراقباني كه نيازهاي كودك را در اولويت قرار نمي‌دهند و نسبت به نياز‌هاي كودكشان بي‌توجه‌‌اند يا بيش از حد سختگير و يا كنترل كننده‌ هستند، سبك دلبستگي اجتنابي را در كودك به وجود مي‌آورند.

3. دلبستگي در كودكان | دلبستگي مقاوم

 در اين سبك از دلبستگي، كودك در هنگام حضور مادر يا مراقب به او مي‌چسبد و تنها در صورتي به فعاليت مي‌پردازد كه مادر در كنارش باشد. همچنين اگر مادر آن‌ها را ترك كند بسيار بي قرار و ناآرام مي‌شوند و حتي پس از بازگشت او نيز آرامش خود را بدست نمي‌آورند. اين دسته از كودكان ممكن است بسيار مقاومت كرده و حتي پرخاشگري كنند. معمولاً مادراني كه به كودكانشان اطمينان خاطر نمي‌دهند، مي‌توانند اين سبك دلبستگي را در فرزندان خود ايجاد كنند. كودكان با اين سبك دلبستگي به طور معمول احساس غم و نگراني كرده و اين احساسات را تا هنگام بزرگسالي همراه خود دارند و هميشه نگران يك ارتباط صميمانه با ديگران هستند.

4. دلبستگي آشفته

همانطور كه از نام اين سبك دلبستگي مشخص است، معمولاً به دليل رفتار‌هاي نامشخص و آشفته مادر با كودك شكل مي‌گيرد. مهمترين عامل ايجاد كننده سبك دلبستگي آشفته پيام‌هاي متضاد مادر به كودك است، به طوري كه مادر در مقابل رفتارهاي مشابه كودك گاهي او را تشويق و گاهي تنبيه مي‌كند. اين رفتارهاي آشفته و متضاد مهم‌ترين دليل ايجاد سبك دلبستگي آشفته است. كودكان با اين سبك دلبستگي معمولاً در روابط بعدي خود دچار سردرگمي شده و در آينده نيز با مشكلات زيادي مواجهه مي‌شوند.

چه عواملي باعث به وجود آمدن سبك دلبستگي ايمن مي‌شود؟

همه والدين تمايل دارند كه كودكاني با دلبستگي ايمن پرورش دهند اما بايد بدانيد كه همه افراد، هميشه به اين امر دست پيدا نمي‌كنند. مادراني كه به فرزندان خود پيام‌هاي متناقض مي‌دهند يعني گاهي رفتارشان با كودك خوب و با حوصله است و گاهي بد و بي حوصله، احتمالا كودكاني را پرورش مي‌دهند كه مضطرب‌تر، پرخاشگر‌تر و منفعل‌تر هستند. مهمترين نكته‌اي كه در ايجاد دلبستگي ايمن وجود دارد تعامل خوب مادر و فرزند است. مادر بايد واكنش‌هاي خود را با نيازها و درخواست كودكان تنظيم كند تا دلبستگي ايمن در او ايجاد شود. 

پيامدهاي دلبستگي ناايمن در كودكان

همانطور كه گفته شد كودكان با دلبستگي ناايمن دنيا و محيط پيرامون را ناامن و استرس‌زا در نظر مي‌گيرند و عملكرد مناسبي در مقابل مشكلات ندارند و از لحاظ اجتماعي، گوشه‌گير و كم فعاليت هستند. اين افراد معمولاً افكار منفي و متضادي دارد و در موقعيت‌هاي تنش‌زا و استرس‌زا، در مواجهه با مشكلات برانگيخته شده و در اكثر مواقع دچار نااميدي مي‌شوند. پژوهش‌هاي متعددي ارتباط كاهش سلامت روان را با انواع سبك‌هاي دلبستگي ناايمن نشان داده‌اند. كودكان با دلبستگي اجتنابي معمولاً در آينده و در سنين بزرگسالي قلدر و مغرور خواهند شد.

مهم‌ترين مسئله‌اي كه افراد با سبك دلبستگي اجتنابي با آن مواجهه مي‌شوند كاهش همدلي و ابراز احساسات نسبت به ديگران است و همچنين به دليل سوظن و بدگماني نسبت به ديگران نمي‌توانند يك رابطه صميمانه را تجربه كنند. كودكان با سبك دلبستگي مقاوم و آشفته مشكلات رفتاري زيادي از جمله پرخاشگري را از خود نشان مي‌دهند. براي پيشگيري از اين موضوع و يا حل چنين مساله‌اي حتما بايد مشاوره كودك دريافت كنيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه كودك مي‌توانيد در ساعت از روز براي مشاوره كودك تلفني از طريق شماره 02191002360 با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي تماس حاصل نماييد

سوالات متداول